Άνταμ, Ρόμπερτ και Τζέιμς

(Robert & James Adam). Σκοτσέζοι αρχιτέκτονες, οι γνωστότεροι από τους τέσσερις γιους του επίσης αρχιτέκτονα Γουίλιαμ Ά. Ο Ρόμπερτ Ά. (Κέρκαλντι 1728 – Λονδίνο 1792), θεωρητικός της αρχιτεκτονικής, μελετητής των αρχαίων μνημείων και δημιουργός κτιρίων και πολύ κομψών επιπλώσεων και διακοσμήσεων εσωτερικών χώρων, σφράγισε με το έργο του όλη την αγγλική τέχνη των τελευταίων πενήντα χρόνων του 18ου αι. και άνοιξε τον δρόμο για τον θρίαμβο του νεοκλασικισμού στην Ευρώπη. Ταξίδεψε τέσσερα χρόνια στην ηπειρωτική Ευρώπη για να συμπληρώσει την εκπαίδευσή του και στη Ρώμη συνδέθηκε φιλικά με τον Τζοβάνι Μπατίστα Πιρανέζι, που του αφιέρωσε έναν τόμο των χαρακτικών έργων του, ενώ στο Σπαλάτο (σημερινό Σπλιτ) αντέγραψε τα ερείπια του ανακτόρου του Διοκλητιανού σε μία σειρά από ωραία σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο Λονδίνο το 1764. Με την επιστροφή στην πατρίδα του, άρχισε τη λαμπρή και γόνιμη σταδιοδρομία του. Προγραμμάτισε την κατασκευή ή ανακαίνιση πολλών δημόσιων κτιρίων και αριστοκρατικών κατοικιών στο Λονδίνο, στην αγγλική ύπαιθρο και στη Σκοτία. Τα κυριότερα έργα του Ρόμπερτ Ά., πολλά από τα οποία έγιναν σε συνεργασία με τον αδελφό του Tζέιμς (1730-1794), είναι τα μέγαρα Lansdowne House και Kenwood House στο Λονδίνο, το Osterley Park στο Μιντλέσεξ, το μέγαρο Syon House στο Μπράντφορντ, η εκκλησία του Μίστλεϊ στο Έσεξ και η έπαυλη Marble Hill. Εξάλλου, έχοντας βοηθούς του τον Τζέιμς και τους άλλους αδελφούς του, κατασκεύασε μεταξύ του 1768 και του 1774, στην αριστερή όχθη του Τάμεση στο Λονδίνο, ένα επιβλητικό συγκρότημα μεγάρων που έλαβε την ονομασία Αντέλφι (Adelphi, από το ελληνικό αδελφοί) σε ανάμνηση της οικογενειακής συνεργασίας. Η επιχείρηση αυτή κατέληξε σε σοβαρή οικονομική αποτυχία για τους Ά.,αποτέλεσε όμως υπόδειγμα άριστης πολεοδομικής οργάνωσης για την εποχή του. Μεγάλη απήχηση είχαν επίσης τα σχέδια επίπλων του Ρόμπερτ Ά., που εμπνέονταν από αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά πρότυπα με προσαρμογή στην αγγλική παράδοση. Τα έπιπλα αυτά επηρέασαν για αρκετές δεκαετίες την αγγλική επιπλοποιία και έδωσαν μεγάλη ώθηση στη ρυθμολογική εξέλιξή της. Η τραπεζαρία του Kedleston Hall, της εξοχικής κατοικίας που είχαν σχεδιάσει ο Ρόμπερτ και ο Τζέιμς Άνταμ γύρω στο 1765 για τον λόρδο Σμάρσντεϊλ. Το περιβάλλον χαρακτηρίζει η συγχώνευση των ποικίλων διακοσμητικών και λοιπών στοιχείων σε ένα πολύ αρμονικό σύνολο. Καναπές και καρέκλα που έχουν σχεδιαστεί από τον Ρόμπερτ Άνταμ. Το μοτίβο της λύρας, που υπάρχει στη ράχη των δύο επίπλων, είναι ένα διακοσμητικό στοιχείο που χρησιμοποίησαν πολύ οι αδελφοί Άνταμ. Για μισό αιώνα, το στιλ «Άνταμ» στην αρχιτεκτονική και στην εσωτερική διακόσμηση είχε γοητεύσει την Αγγλία, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Στη φωτογραφία, το Boodle’s Club στη Σεν Τζέιμς Στριτ του Λονδίνου (φωτ. Igda). Η ετρουσκική αίθουσα του Osterley Park στο Μιντλέσεξ, κοντά στο Λονδίνο, έργο των αρχιτεκτόνων αδερφών Ρόμπερτ και Τζέιμς Ανταμ (φωτ. Brizzi)